Rutte kan blij zijn

Vandaag verschenen in het Financieele Dagblad.

Rutte kan blij zijn

Het leiden van focusgroepen is één van de mooiere onderdelen van mijn werk. Zittend aan het hoofd van een tafel praat ik dan 2 uur lang met tien nauwkeurig geselecteerde mensen in een stad of dorp ergens in Nederland over een specifiek onderwerp. Een paar camera’s en een microfoon registreren het hele tafereel en de onderzoekers en de opdrachtgever kijken en luisteren aandachtig mee in een kamer twee deuren verder op.

De ene keer praat ik met een groep van tien ‘respondenten’ over de naamsverandering van een grote multinational, de andere keer over de uitkomsten van een groot referendum en een volgende keer over de positionering van een merk of een persoon.
Dat is met name zo interessant omdat zo’n groepsgesprek je inzicht geeft in de dynamiek van de meningsvorming rond het onderwerp van het onderzoek. Het geeft je ook een idee van de manier waarop de publieke opinie zich de komende tijd zou kunnen ontwikkelen. Welke factoren bepalen de meningsvorming en hoe kun je bijvoorbeeld meer draagvlak creëren?

Focusgroepen liggen bij veel mensen in Nederland gevoelig. Tegenstanders beweren dat deze ‘Amerikaanse methodiek’ leidt tot vervlakking en populisme. Immers, wat zegt de mening van 10 man over de publieke opinie van een heel volk. Ik daarentegen geloof erg in de kracht van dergelijke groepsgesprekken. Mits zorgvuldig toegepast, is het een prachtige manier om de tijd te blijven verstaan, in te kunnen spelen om opkomende sentimenten en (ondernemend gezien) opdrachtgevers optimaal te kunnen adviseren.

Ongeacht het onderwerp van het onderzoek start ik vrijwel iedere focusgroep met dezelfde algemene vraag: ‘Denkt u dat, over het geheel genomen, Nederland zich in de juiste of de verkeerde richting ontwikkelt?’

Twee weken geleden bij een aantal van deze rondetafelgesprekken met ‘doorsnee’ Nederlanders (groepen gespreid naar leeftijd, sexe, opleidingsniveau en woonplaats) dat wij voor een grote maatschappelijke organisatie verrichtten, gebeurde er iets opmerkelijks. Voor het eerst sinds 2002 zagen we in de focusgroepen een duidelijke meerderheid die van mening was dat Nederland zich in de goede richting beweegt. Sterker nog, men was uitgesproken positief gestemd. Onder meer over het eerste kabinet Rutte dat in veler ogen voortvarend van start is gegaan. Nog opmerkelijker was de grote steun voor de aanpak van het begrotingstekort. Het bleek dat de grote meerderheid van de deelnemers de noodzaak van bezuinigingen volledig geïnternaliseerd had. Om in de woorden van een deelnemer te blijven: ‘Het geld is simpelweg op. We kunnen wel doen of het niet zo is, maar dan houden we onszelf voor de gek. Over de hele linie moet de kaasschaaf er over heen.’

En zie hier de meer dan plezierige nieuwjaarsboodschap voor Premier Rutte. De wittebroodsweken van zijn kabinet lijken nog niet ten einde. Sterker nog, ervaring leert dat het hierboven beschreven momentum voor ‘Nederland ontwikkelt zich momenteel in de juiste richting’ zo maar een aanzienlijke tijd aan kan houden. De Provinciale Statenverkiezingen van 2 maart aanstaande zijn niet alleen een eerste test voor Premier Rutte, maar ook voor mijn betoog voor de waarde van focusgroepen.

Alex Klusman (1969), eigenaar BKB | hét Campagnebureau.
Twitter: @AlexKlusman