In één van mijn eerste columns die ik anderhalf jaar geleden op deze plek schreef kwam voormalig voorzitter van de raad van bestuur van de ABN AMRO Rijkman Groenink aan bod. Toen sloeg ik aan op de leiderschapslessen die hij gaf in twee volle pagina’s in een vraaggesprek met de Volkskrant. Na lezing van het interview overheerste vooral teleurstelling en ergernis. Ruiterlijk gaf Groenink toe nooit ‘een empathisch leider’ te zijn geweest. Over de ondergang van ABN Amro manoeuvreerde hij zich in de vreemdste bochten om maar weg te blijven van de schuldvraag.
Afgelopen zaterdag was dezelfde Groenink te gast bij de College Tour van Twan Huys. Ook nu legde hij weer een gebrek aan empathie aan de dag en toonde een groot onvermogen om in te gaan op vragen over schuld en verantwoordelijkheid. Het resulteerde in drie kwartier vervelende televisie waarin Huys aanstuurde op een publieke boetedoening en Groenink overduidelijk had gehoopt op een zekere vorm van rehabilitatie.
Alleen Groeninks antwoord op de slotvraag van Huys raakte bij mij een snaar. ‘Wat is uw advies aan deze studenten na 30 jaar bankieren?’ Bijna zonder nadenken antwoordde Groenink voor mij heel onverwacht: ‘je moet doen wat je leuk vindt, waar je hart ligt’. Terwijl ik het advies van Groenink op mij in liet werken, moest ik terugdenken aan het laatste zetje dat ik ruim twaalf jaar geleden nodig had om zelf te gaan ondernemen. Ik ging bij de blanke Zuid-Afrikaanse antiapartheidsactivist en latere ambassadeur in Nederland, Carl Niehaus, te rade met de vraag of ik mijn vaste baan moest verruilen voor het risicovolle vrije ondernemerschap. Zijn advies was even simpel als doeltreffend: ‘Jy moet doen wat jou hart vir jou sê’.
Hoeveel het advies van de voormalig bankier ook lijkt op dat van antiapartheidsactivist Niehaus, toch denk ik dat niet één van de studenten die bij de College Tour aanwezig was, over zeg tien jaar zijn advies nog bij zich zal dragen als zijn of haar eigen levensmotto. Het feit dat het advies van Niehaus wel mijn levensmotto is geworden, heeft namelijk alles te maken met zijn levensverhaal en de keuzes die hij gemaakt heeft. Waar de studententijd van Groenink in het teken stond van de ontgroening bij het Utrechtse studentencorps, sloot Niehaus, afkomstig uit een conservatief Afrikaner gezin, zich aan bij de bevrijdingsbeweging van Nelson Mandela. Toen Groenink toetrad tot de Raad van Bestuur van de bank, zat Niehaus als politiek gevangene een straf van 15 jaar uit voor een poging tot destabilisatie van het apartheidsbewind. En twee jaar nadat Groenink de bank met een rijkelijk gevulde portemonnee verliet kwam Niehaus in opspraak door ontdekte financiële malversaties en het oppoetsen van zijn CV.
Als ik morgen eerst door de rijke ex-bankier en daarna door de van zijn voetstuk gevallen ex-ambassadeur zou worden gebeld met de vraag of ik samen met één van hen tweeën zou willen gaan ondernemen, dan zou de keuze snel gemaakt zijn: ‘ek sal doen wat my hart vir my sê’
Alex Klusman
Eigenaar BKB | Het Campagnebureau
Twitter: @AlexKlusman
Deze column is vandaag in het #FD verschenen
