Wie ooit een bezoek heeft gebracht aan Zuid-Afrika kent ongetwijfeld het gevoel van plaatsvervangende schaamte bij de herinneringen aan de apartheidsgeschiedenis die het land tot diep in de vorige eeuw in de greep hield. De bordjes ‘slegs vir blankes’ zijn daarvan ongetwijfeld het meest pijnlijke bewijs.
Sinds de afschaffing van de apartheid heeft het land aan de hand van grootheden als Nelson Mandela en Desmond Tutu menig succesvol campagne gevoerd om de schande van de apartheid uit te wissen.
Aartsbisschop Desmond Tutu blonk uit in de verkondiging van het woord van vrijheid en gelijkheid voor iedereen. Als vader van de waarheids- en verzoeningscommissie stond hij aan de wieg van de verzoening tussen daders en slachtoffers, tussen blank en zwart.
Minder bekend is de toespraak die Tutu in april 1993 hield op de begrafenis van één van Mandela’s belangrijkste kroonprinssen Chris Hani. De charismatische Hani was door een extreem-rechtse Poolse immigrant voor de deur van zijn huis neergeschoten. Tutu moedigde de woedende menigte van 120.000 vooral zwarte Zuid-Afrikanen aan om samen met hem de volgende mantra, over en over, te zingen: ‘We will be free!’, ‘All of us!’, ‘Black and white together!‘ Aan het einde van zijn toespraak maakte hij van de tragedie een heuse overwinning: ‘We are the rainbow people of God! We are unstoppable! Nobody can stop us on our march to victory! No one, no guns, nothing! Nothing will stop us, for we are moving to freedom! We are moving to freedom and nobody can stop us! For God is on our side!‘
Nelson Mandela voerde meerdere malen via de band van de sport succesvol campagne voor zijn regenboognatie. Zijn succesvolle campagne als steun voor de veelal blanke Zuid-Afrikaanse rugbyers tijdens het WK in eigen land in 1995 is fantastisch beschreven in het boek Playing the enemy van John Carlin. Twee jaar geleden bewees het verzoenende WK-voetbal in Zuid-Afrika overduidelijk het gelijk van Mandela’s inspanningen om het WK voor het eerst in de geschiedenis naar het Afrikaanse continent te halen.
Twee jaar geleden was ik zelf getuige van een geweldige fietstocht in Zuid-Afrika. De Cape Argus Cycle Tour, waarin ruim 35.000 fietsers (waaronder Lance Armstrong) ruim 100km door de Kaap fietsten. Of zoals Volkskrant-journalist Rob Gollin afgelopen maart in diezelfde krant schreef: ‘een korte blik naar achteren: is daar de grijze vlek van Robbeneiland in de zilverblauwe baai soms nog te zien? Sentiment strijkt het eerste kippenvel op de armen. Ik rij op de Nelson Mandela Boulevard en blank en zwart applaudiseert langs de weg. Come on, you guys!’
Afgelopen weekend opende de inschrijving voor de Cape Argus Cycle Tour 2013. Samen met vriend en strijdmakker Maarten van Heems besloot ik mij in te schrijven. De eerste blik op de homepage deed vermoeden dat Nelson Mandela een rol speelt campagne-adviseur.
Echter bij de inschrijving verbaasde de vraag: ‘etniciteit, met keuze voor wit, zwart, kleuring of Indiër’ mij.
Een mailtje naar de organisatie over deze ‘apartheids-categorisering’ bracht per ommegaande opheldering:
‘Hi Alex,
I trust that my email finds you well!
In the aftermath of South Africa’s fight for democracy, our sports minister wishes to track the rate at which the previously disadvantage peoples of our country are progressing in terms of participation in all sports. This is the only reason for this question.
Regards , Alvin Fredericks
Over zes maanden zelf maar eens van dichtbij het verzoenende effect van deze fietstocht beoordelen.
To be continued….
